Με τον όρο εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF), εννοούμε την σύζευξη του ωαρίου με το σπερματοζωάριο στο εργαστήριο – in vitro- με σκοπό να δημιουργήσουμε έμβρυα. H γονιμοποίηση επιτυγχάνεται είτε με την κλασσική γονιμοποίηση είτε με μικρογονιμοποίηση ICSI, όταν η ποιότητα του σπέρματος δεν είναι καλή. Η εξωσωματική γονιμοποίηση αποτελεί την πλέον συνηθισμένη μέθοδο Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο γεννιούνται περισσότερα από μισό εκατομμύριο βρέφη παγκοσμίως με τη βοήθεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Στη χώρα μας, πραγματοποιούνται περισσότεροι από 25.000 εξωσωματικοί κύκλοι ετησίως.
Εξωσωματική γονιμοποίηση – Πότε ενδείκνυται;
Η υπογονιμότητα αποτελεί ένα πρόβλημα που αφορά και τους δύο συντρόφους, δεδομένου ότι τα αίτια της εντοπίζονται εξίσου στον γυναικείο και τον ανδρικό παράγοντα. Ταυτόχρονα, ένα 20% των περιπτώσεων υπογονιμότητας παραμένει ανεξήγητο.
Κάθε χρόνο γεννιούνται περισσότερα από μισό εκατομμύριο βρέφη παγκοσμίως με τη βοήθεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης, ενώ στη χώρα μας πραγματοποιούνται περισσότεροι από 25.000 εξωσωματικοί κύκλοι.
Ποιοι οι συχνότεροι παράγοντες που οδηγούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση;
Οι συχνότεροι παράγοντες που οδηγούν στην εφαρμογή της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι οι εξής:
Γυναικείος παράγοντας:
- Παθολογία των σαλπίγγων, όπως υδροσάλπιγγα, πυοσάλπιγγα
- Ενδομητρίωση
- Ορμονικές διαταραχές
- Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια
- Προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία
Ανδρικός παράγοντας:
- Κακή ποιότητα σπέρματος
- Κακή κινητικότητα σπέρματος
- Ολιγοσπερμία
- Αζωοσπερμία
Τέλος, η εξωσωματική γονιμοποίηση επιλέγεται από ζευγάρια με ιστορικό σε κληρονομούμενα γενετικά νοσήματα, προκειμένου να αποφύγουν τον κίνδυνο μετάδοσης κάποιας ασθένειας στο έμβρυο.
Ποια η διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης;
Η διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης έχει διάρκεια από 15 έως 30 ημέρες και αποτελείται από τα παρακάτω στάδια:
Α) Διέγερση των ωοθηκών
Αναλόγως το πρωτόκολλο που ακολουθείται, το οποίο είναι εξατομικευμένο και σύμφωνα με την ανταπόκριση του οργανισμού της γυναίκας, συνήθως απαιτούνται 10-20 ημέρες. Κατά τη διάρκεια αυτή, η παρακολούθηση γίνεται με υπερηχογραφικούς ελέγχους των ωοθυλακίων και με εξέταση των επιπέδων των ορμονών.
Β) Ωοληψία
Όταν τα ωοθυλάκια φθάσουν τις κατάλληλες διαστάσεις και έπειτα από υπερηχογραφικό έλεγχο, προγραμματίζεται η ωοληψία. Αυτή συμβαίνει 36 ώρες μετά τη χορήγηση hCG ορμόνης, η οποία βοηθάει στην τελική ωρίμανση των ωοθυλακίων μιμούμενη τον φυσιολογικό κύκλο. Η διαδικασία αυτή πραγματοποιείται με ελαφρά αναισθησία της γυναίκας και διαρκεί περίπου 15-30 λεπτά. Η ωοληψία γίνεται διακολπικά και είναι υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη.
Γ) Γονιμοποίηση
Από τη στιγμή που έχουν συλλεχθεί τα ωάρια, τοποθετούνται μαζί με κατάλληλα επεξεργασμένο σπέρμα, σε επίπεδο εργαστηριακό, προκειμένου να επιτευχθεί η γονιμοποίηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις επιλέγεται ένα μόνο σπερματοζωάριο από τον εμβρυολόγο και εισάγεται στο εσωτερικό του ωαρίου (ICSI).
Δ) Καλλιέργεια των εμβρύων
Τα έμβρυα που έχουν προκύψει από τη γονιμοποίηση των ωαρίων, βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση σε κατάλληλες συνθήκες εργαστηρίου. Αξιολογούνται σύμφωνα με εμβρυολογικά κριτήρια και διαλέγονται τα καλύτερα ποιοτικά. Τα κακής ποιότητας έμβρυα απορρίπτονται και δε φυλάσσονται.
E) Εμβρυομεταφορά
Η εμβρυομεταφορά είναι μία διαδικασία κατά την οποία τα καλύτερα ποιοτικά έμβρυα, μέσω ενός καθετήρα οδηγού τοποθετούνται μέσα στην ενδομητρική κοιλότητα. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε στον ίδιο κύκλο της διαδικασίας της εξωσωματικής, είτε σε επόμενους κύκλους αναλόγως την κατάσταση του ενδομητρίου και της γυναίκας. Πρόκειται για μία πράξη που δεν απαιτεί αναισθησία, είναι γρήγορη και ανώδυνη. Το τεστ κύησης πραγματοποιείται 10-15 ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά.
ΣΤ) Κρυοσυντήρηση των εμβρύων
Τα εναπομείναντα καλώς ποιοτικά έμβρυα συντηρούνται με καινούριες μεθόδους (υαλοποίηση) στο εργαστήριο για μελλοντική χρήση.
Πόσα έμβρυα μεταφέρονται στη μήτρα της γυναίκας;
Δεδομένου ότι οι πολύδυμες κυήσεις αποτελούν κυήσεις υψηλού κινδύνου, θα πρέπει να επιλέγεται με μεγάλη προσοχή ο αριθμός των εμβρύων και όσο είναι εφικτό να περιορίζεται.
Πόσους κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης μπορεί να πραγματοποιήσει μια γυναίκα;
Σύμφωνα με τις Διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, οι γυναίκες δεν θα πρέπει να υποβάλλονται σε περισσότερους από 4 κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης τον χρόνο. Υπολογίζεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών θα έχουν επιτύχει κύηση έπειτα από 3-4 κύκλους εξωσωματικής. Αν και δεν υπάρχει περιορισμός στους κύκλους που μπορεί να πραγματοποιήσει μια γυναίκα στο σύνολο της ζωής της, θα πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία το ανώτατο όριο ηλικίας των γυναικών που μπορούν να προχωρήσουν σε εξωσωματική είναι τα 50 έτη.
Ποιο είναι το κόστος της εξωσωματικής γονιμοποίησης;
Οπωσδήποτε, κάθε κύκλος εξωσωματικής γονιμοποίησης αποτελεί μια δαπανηρή διαδικασία. Το κόστος αυτό είναι δύσκολο να προσδιορισθεί με ακρίβεια, δεδομένου ότι διαφέρει ανάλογα με τα φάρμακα που θα χρειαστεί κάθε γυναίκα. Ταυτόχρονα, σε περίπτωση που απαιτηθεί η κατάψυξη των εμβρύων ή η μικρογονιμοποίηση (icsi), το κόστος της εξωσωματικής ανεβαίνει.
Η προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης αποτελεί μια αγχωτική και συχνά επώδυνη διαδικασία για το ζευγάρι και ιδιαίτερα για τη γυναίκα. Παρόλα αυτά, η επίτευξη κύησης γεμίζει ευτυχία το ζεύγος και είναι ικανή να απαλύνει κάθε δύσκολη ανάμνηση.
Ο Ειδικός Αναπαραγωγής Αθανάσιος Παπανικολάου είναι πλήρως εξειδικευμένος στις μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Ο Ιατρός αποτελεί στενό συνεργάτη του Institute of Life – ΙΑΣΩ, καθώς κατέχει ενεργό ρόλο στην ομάδα των ιατρών αναπαραγωγής.
Η αδιάληπτη επιστημονική κατάρτιση του Ιατρού και η πολυετής εμπειρία του εξασφαλίζει μεγάλα ποσοστά επιτυχούς κύησης σε υπογόνιμα ζευγάρια.Μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με τον Ιατρό για οποιοδήποτε ζήτημα υπογονιμότητας σας απασχολεί.